Wat is onzekerheid eigenlijk?
Als je onzeker bent, ben je – logischerwijs – niet zeker.
In beperkte mate is het heel gezond om onzeker te zijn. Het doet ons nadenken over keuzes en zorgt er daardoor voor dat we niet blind allerlei dingen doen of juist niet doen die een negatieve consequentie zouden hebben. Dit is ooit geïnstalleerd in ons toen we enkele duizenden jaren geleden nog op ons gevoel moesten vertrouwen om te overleven. Gevaar lag op de loer en we moesten scherp zijn om de juiste keuzes te maken.
Die tijd is al lang voorbij, maar de onzekerheid zit nog altijd in ons systeem. Het brengt spanning en twijfel. De twijfel kan toeslaan op allerlei fronten: uiterlijk, relatie, vrienden, werk, kleding, noem maar op. Als je overmatig onzeker bent, kom je niet door die twijfel en blijf je ermee zitten.
Er kan zoveel misgaan! Wat is nu de juiste keuze? Doe ik het wel goed?
Symptomen van onzekerheid
Onzekerheid getuigt van weinig zelfvertrouwen. De combinatie van spanning en twijfel werkt angst in de hand. Een heel vervelend gevoel waar je maar mee blijft zitten. Van nature wil je de angst en twijfel zoveel mogelijk vermijden. Daarom mijd je waar je kan situaties die dit gevoel bij je opwekken. Het kan zijn dat je je steeds meer terugtrekt om niet buiten je comfort zone te hoeven komen. Als je sociaal moet doen houd je je stil en hoop je dat je niet opvalt en het snel voorbij is.
De lichamelijke beleving van onzekerheid kan zich uiten in klamme handen, een droge mond en een verhoogde hartslag. Bij sociale interactie kan het ook blozen en zweten zijn. Ernstige onzekerheid kan een angststoornis, depressiviteit en onvermogen tot het bouwen van stabiele sociale relaties ontwikkelen.
Bij een dermate ernstige vorm van onzekerheid is de lichamelijke beleving heftiger; het kan zich uiten in chronische benauwdheid, hoofdpijn, vermoeidheid, verminderde eetlust, maag- en darmklachten en slapeloosheid.
Waarom ben je onzeker?
Goede vraag. We zitten allang niet meer in de overlevingsmodus, dus waarom dumpen we die onzekerheid niet gewoon? Dat kan, als je weet wat de oorzaak is van jouw onzekerheid. Er kunnen namelijk lichamelijke, sociale, financiële en emotionele factoren een rol spelen.
Persoonlijkheid
Sommige mensen hebben simpelweg meer aanleg om onzeker te zijn dan anderen.
Ervaringen
We doen allemaal ervaringen op. Sommige zijn superleuk, anderen minder leuk of gewoon slecht. Een groot en belangrijk deel van deze ervaringen wordt gevormd door onze opvoeding. Van nature slaan we ervaringen op in ons geheugen als voorspeller voor de toekomst. Dit was misschien duizenden jaren geleden handig, toen we als oermens gevaar moesten herkennen. Als de buurman vorige week werd verwond door een beer, is het goed te weten dat je ‘m beter kan peren als je vandaag zelf een beer tegenkomt. Als je op die manier denkt over slechte ervaringen die je hebt opgedaan, zoek je bevestiging in het heden en versterk je daarmee onbedoeld je onzekerheid.
Te hoge verwachtingen
Het is op zich goed om jezelf doelen te stellen en te verwachten van jezelf dat je die haalt. Tot je verwachtingen onrealistisch hoog worden. Dan kan het namelijk zijn dat je jezelf aanrekent dat je die onhaalbare doelen niet haalt. Het lijkt hierdoor alsof je faalt, wat onzekerheid kan versterken.
Invloed van online
We moeten de invloed van online hier niet vergeten als belangrijke factor van invloed. Meer dan ooit wordt ons op social media getoond hoe perfect anderen zijn. Als je niet zeker bent over jezelf en je realiseert je onvoldoende dat de online wereld niet de echte wereld toont, kan het gevoel dat je er niet bij hoort zorgen dat je je minder goed over jezelf voelt en zo bijdragen aan onzekerheid.
Wat kan je doen om onzekerheid te overwinnen?
Bouwen aan zelfvertrouwen!
Zoals eigenlijk met alles, begint onzekerheid bij jezelf. Je voelt je niet zeker over jezelf en met die ‘basis’ ga je het leven in. Je maakt beslissingen, ontmoet mensen en doet wat je goed lijkt. Heel kwetsbaar. Als de basis niet sterk is, hoe verwacht je dan stevig te kunnen bouwen?
Om jouw basis te versterken is het nodig dat jouw zelfperceptie verbetert. Dit zal een positieve invloed hebben op alles wat je daarna doet. Als je namelijk oké bent met jezelf, weet wat je nodig hebt om gelukkig te zijn en waar je voor staat, kun je vrijwel alles aan.
Emotionele intelligentie helpt onzekerheid te overwinnen
Om te werken aan hoe jij jezelf ziet, kun je jouw emotionele intelligentie ideaal inzetten als thermometer. Het wordt afgekort als EQ en ‘meet’ jouw sociale slimheid, ofwel jouw mate van ontwikkeling van jouw sociale en emotionele skills. Emotionele intelligentie bestaat uit 5 componenten, waarvan het je niet zal verbazen dat de basis wordt gevormd door zelfperceptie. Dit is de manier waarop jij zelf ziet en beoordeelt. Het bestaat uit 3 delen, namelijk zelfbeeld, emotioneel zelfbewustzijn en zelfactualisatie. Laten we die drie eens checken.
Zelfbeeld
Hoe zie jij jezelf?
Door te kijken naar jezelf en de focus naar binnen te keren, kom je hierachter. Sluit de wereld even buiten en laat je niet afleiden door prikkels van buitenaf.
Als je dit een lastige vraag vindt, bedenk dan wat je van jezelf zou vinden als jij jezelf tegen zou komen. Zo lukt het om van een afstandje naar jezelf te kijken. Het kan hierbij ook helpen om eerst hetzelfde te doen voor een vriend(in). Hoe kijk je naar hem of haar, en daarna naar jezelf?
Het antwoord op deze vraag is voor jou het startpunt van het vergroten van jouw zelfvertrouwen. Wees niet te streng voor jezelf, net zoals je dat waarschijnlijk ook niet bent voor anderen. Als je tevreden bent met jezelf, zul je meer vanuit vertrouwen handelen en daardoor meer zekerheid krijgen over jezelf.
Emotioneel zelfbewustzijn
Hoe goed begrijp jij jouw emoties?
Dit lijkt een makkelijke vraag, maar vergis je niet. Veel mensen begrijpen niet waarom ze bepaalde emoties voelen, waar die vandaan komen. En als jij jezelf al niet begrijpt, hoe kun je dan fijne sociale contacten hebben? Een belangrijke dus.
Als er een emotie opkomt, vrolijk of verdrietig, neem dan de tijd om te voelen en na te gaan waar die emotie vandaan komt. Het kent altijd een oorsprong. Dit hoeft niet direct een gevolg op een duidelijke, actuele oorzaak te zijn. Misschien triggert een gebeurtenis iets uit jouw verleden. Als dat gebeurt, is dit niet meer dan een signaal aan jezelf dat je hier mogelijk nog iets te verwerken hebt. Door dit te beseffen kun je jezelf vooruit helpen. Dat draagt verder bij aan jouw zekere zijn.
Zelfactualisatie
Hoe graag wil jij jezelf ontwikkelen?
Zelfactualisatie is een duur woord voor het continu open staan voor persoonlijke ontwikkeling. We zijn nooit uitgeleerd. Open te staan voor verdere ontwikkeling, vraagt een open, flexibele en zelfbewuste houding. Je erkent dat je niet perfect bent, dat je altijd meer te leren hebt en dat het niet erg is om te falen. Dit zijn superfijne gedachtes die het leven relativeren. Je matigt het oordeel dat je velt over jezelf én geeft jezelf de kans de kick te ervaren van het leren van nieuwe skills. Dubbele winst dus.
Goed, als je het tot hier hebt gered heb je de theorie in de pocket. Nice!
Maar hoe gebruik je dit nou in de praktijk om beter om te gaan met onzekerheid? Get ready voor 5 tips!
5 tips om onzekerheid te overwinnen
1. Twijfel niet
Makkelijker gezegd dan gedaan denk je misschien. Maar als we iets nieuws willen leren, moeten we onszelf het laten beleven.
Laat het verleden hierbij geen voorspeller zijn van de toekomst. Ons leven is grotendeels maakbaar. Aan het verleden verandering je niks, behalve de betekenis die je het vandaag de dag geeft in jouw leven.
If you think you can’t, you’re right. If you think you can, you’re right.
Als je beter wilt omgaan met jouw onzekerheid, probeer dan eens een bepaalde periode niet te twijfelen. Dit kan een uur zijn, een dag, of een week. Begin bij de periode die voor jou goed voelt en bouw het langzaam uit. Het hoeft niet te gaan om life-changing keuzes. Not at all! Start bijvoorbeeld met welk drankje je bestelt met vrienden of wat je dit weekend gaat doen. Ervaar hoe het is om keuzes te maken op basis van jouw gevoel, zonder te twijfelen. Hierdoor leer je hoe fijn het is om beslissingen te nemen.
2. Praat erover
Wij mensen hebben het ongekende vermogen om onbeperkt na te denken. Hoe meer je nadenkt, hoe erger of groter dingen kunnen lijken. Over-analyseren noemen we dat. Als je met iemand kan praten over wat je voelt, lucht dat meteen al op én je hebt kans dat jouw gesprekspartner (vriend(in), collega, familielid) nog begrip en tips heeft ook. Winnen!
3. Schrijf het van je af
Door te schrijven, zet je jouw gedachten op papier. Probeer het niet ordelijk of goed bedacht op te schrijven; hoe rauwer, hoe beter. Als je uitgeschreven bent kun je het papier wegleggen. Kom er een paar uur of een dag later op terug, en kijk naar wat je hebt opgeschreven. Lees het (het liefst hardop) alsof je een tekst van een vriend of vriendin leest. Hierdoor neem je afstand van de situatie en kun je objectiever beoordelen wat je met de gedachten wilt doen. Lucht op joh!
Kun je hier wat hulp bij gebruiken? Deze oefening kan je helpen.
4. Weet: iedereen is onzeker
OK, de mate waarin verschilt. Maar door te herinneren dat iedereen weleens onzeker is, kun je jezelf minder onzeker voelen. We doen namelijk allemaal maar wat!
De één verbloemt het gewoon wat beter dan de ander.
Ja, ook die influencers waar je zo tegen opkijkt. Natuurlijk snap je ook wel met je goede verstand dat dit niet de echte wereld is, maar onbewust nemen we veel toch aan als “de waarheid”. Als jouw leven niet voldoet aan het ideale plaatje dat jij in je hoofd hebt, kan dit jouw onzekerheid triggeren. Alsof je het niet goed (genoeg) doet. Alsof je faalt. Alsof anderen zoveel beter zijn dan jij. Het is belangrijk niet alleen te weten, maar ook te vóelen dat online een grote show is. Zo help je onzekerheid uit te bannen. Iedereen heeft z’n eigen problemen en niemand is perfect. Doordat we allemaal onzekerheid kennen, is het heel krachtig om die kwetsbare kant te tonen. Het maakt ons mens en herkenbaar voor de ander.
Don’t take life too seriously. Nobody gets out alive anyway.
5. Fouten maken mag
Wij millennials kunnen behoorlijk streng zijn voor onszelf. Zelfs onbehoorlijk streng. Aim for the moon and land among the stars, zeg maar. Er is niks mis mee om hoge verwachtingen te hebben en grote doelen te stellen. Maar het moet wel leuk blijven. En dat blijft het als de doelen haalbaar zijn. Ze kunnen nog steeds groot zijn, mits opgesplitst in kleinere doelen die je binnen afzienbare tijd kan behalen.
Het kan echter zijn dat we onszelf echt te streng aanpakken. Daar wordt het leven minder leuk van, en vaak is dat niet nodig. Niemand is perfect en fouten maken hoort bij het leven. Daar leer je van! Als je jezelf de ruimte geeft om fouten te maken, zul je merken dat je meer ontspannen raakt. Je kunt zelfs het leven meer als een spel gaan zien. Soms win je, soms verlies je. Maar hoe dan ook, je leert ervan.
You never lose. You either win, or learn.
OK let’s tackle die onzekerheid! We hopen dat deze uitleg en tips je gaan helpen.
Hoe deal jij met onzekerheid? Laat het ons weten in een reactie hieronder. Sharing is caring!
